Voor Hulpverleners - Stichting Anorexia Jongens

Er is weinig in de media over bekend, maar één op de tien anorexia-patiënten is een jongen. Anorexia nervosa is een eetstoornis waaraan de patiënt kan overlijden. Belangrijke ziektekenmerken zijn het onderdrukken van trek of honger, een slecht eetpatroon, een verstoord lichaamsbeeld en het grote verlangen om mager te zijn.

Als uw cliënt lijdt aan anorexia of u vermoedt dat uw cliënt een dergelijke eetstoornis heeft, lees hier dan over de ziektesymptomen.

WAT ZIJN SYMPTOMEN VAN ANOREXIA NERVOSA?

TE WEINIG ETEN EN TE VEEL BEWEGEN

Anorexia begint vaak in de pubertijd, al zijn er tegenwoordig zelfs kinderen die lijden aan de ziekte. Anorexia-patiënten hebben een bepaald eetpatroon en beweeggedrag. Jongens met anorexia eten veel te weinig, omdat ze niet te dik willen zijn. En ze bewegen te veel om vet kwijt te raken en gespierder te worden. Het probleem is dat hun lichaamsbeleving niet meer klopt: ze zijn te mager, maar hebben toch het gevoel te moeten afvallen.

Bekijk de onderstaande uitspraken over eten en bewegen.

Herkent u uw cliënt hierin?

Hij is altijd bezig met afvallen.
Hij ontwijkt dagelijks eetmomenten.
Elke dag eet hij hetzelfde en heeft een strikt eetschema.
Als ik zeg dat hij mager is, snapt hij niet wat ik bedoel.
Hij wil liever niet eten waar wij bij zijn.
Hij speelt vaak met zijn eten en eet het eigenlijk niet op.
Soms zie ik hem het eten stiekem weggooien.
Na een afvalpoging gaat hij maar door met afvallen. Terwijl het helemaal niet meer nodig is.
Hij sport veel.
Hij is erg bezig met zijn uiterlijk en wat mannelijk is.
Elk moment waarop hij kan bewegen, beweegt hij.
Als hij zijn eet- en beweegschema niet kan volgen, raakt hij in paniek.

“In de hulpverlening werd vooral de nadruk gelegd op
het belonen en straffen om me te laten eten.
Ze vergaten te werken aan mijn zelfbeeld.
Die was heel negatief.
Toen ik ging werken, ging de ziekte over.
Eindelijk werd ik eens gewaardeerd en kwam ik erachter dat ik iets kon.”

NEGATIEF ZELFBEELD EN SEKSUALITEIT

Jongens (en meisjes) die aan anorexia lijden, hebben vaak een negatief zelfbeeld. Ze denken – naast afvallen – nergens goed in te zijn of bij te horen. Ze halen kracht uit het extreem veel kunnen afvallen. Dat is het enige waarover ze controle hebben, denken ze. In feite verzwakken ze zichzelf juist door niet of nauwelijks te eten.
Het negatieve zelfbeeld heeft vaak een relatie met seksualiteit. De jongen wil er goed gespierd uitzien en vindt vet niet mannelijk. Daarin volgt hij een bepaald ideaalbeeld van hoe een man er moet uitzien. In het afvallen en bewegen gaat de jongen met anorexia veel te ver. Hij heeft daarin geen rem. Ook kunnen bij jongens (en meisjes) negatieve seksuele ervaringen een rol spelen. Ongeveer 20 procent van de jongens met anorexia worstelt met homoseksualiteit.

LICHAMELIJKE GEVOLGEN

Als iemand langdurig te weinig voedingstoffen binnenkrijgt, gaat zijn lichaam op overlevingsmodus. Anorexia-patiënten weten meestal wel dat ze roofbouw plegen op hun lichaam, maar ontkennen dat vaak heel lang. Als de Body Mass Index (BMI) lager is dan 18, is iemand te licht voor zijn leeftijd en lengte.

Lichamelijke gevolgen van anorexia zijn onder meer:

In de pubertijd kunnen er verstoringen in de lichaamsgroei optreden.
De ademhaling en de hartslag worden trager.
De bloeddruk daalt.
De lichaamstemperatuur daalt. De persoon krijgt last van koude, blauwe handen en voeten of zelfs donsachtige beharing over zijn lijf.
Slecht slapen.
Een droge, schilferige huid en meer pukkels.
De conditie van het haar wordt slechter. Het haar kan uitvallen.
Een slechter gebit.
Constipatie (verstopping van je darmen).
Spierweefsel wordt afgebroken.
Geen hongergevoel.
Vochtophoping in de onderbenen.
Beschadiging aan de interne organen, zoals nieren en lever, door structureel tekort aan vitaminen en mineralen. Dit kan zelfs een hartstilstand veroorzaken.

PSYCHISCHE GEVOLGEN

De ziekte heeft ook invloed op de gemoedstoestand van de patiënt. Dat heeft enerzijds te maken met een tekort aan de broodnodige voedingsstoffen. Anderzijds leidt de ziekte ook tot afzondering. De jongen voelt zich niet meer prettig bij anderen, zeker niet op dagelijkse eetmomenten.

Mogelijke psychische gevolgen van anorexia:

Depressiviteit.
Angst.
Sneller geïrriteerd raken, iemand kan weinig hebben.
Slechte concentratie.
De persoon voelt zich alleen door afzondering.

WAT KUNT U DOEN VOOR UW CLIËNT?

Als u de bovenstaande symptomen herkent, lijdt uw cliënt mogelijk aan anorexia. Hieronder vindt u belangrijke aanvullende tips voor behandeling.

WAT IS GOEDE, EFFECTIEVE HULPVERLENING?

Werk aan een positief zelfbeeld van de cliënt.
Begeleid de cliënt bij het verkrijgen van een gezond eetpatroon.
Ben consequent en strikt.
Stel de cliënt bloot aan eten in gezelschap.
Stuur de cliënt niet weg als hij het programma niet succesvol doorloopt. De cliënt heeft een mate van verantwoordelijkheid, maar deze is door de ziekte beperkt.
Ga in gesprek met de cliënt over (homo)seksualiteit en zijn ideaalbeeld als u het gevoel heeft dat uw cliënt hiermee worstelt.
! Bij ernstige lichamelijke verzwakking van uw cliënt moet u direct ingrijpen.

GEEF POSITIEVE AANDACHT

Benoem de dingen die de cliënt kan.
Geef de cliënt duidelijke waardering.
Doe dingen met de cliënt die hij leuk vindt.
Stimuleer de cliënt dingen te doen die hij leuk vindt.

Ondersteuning nodig van ervaringsdeskundige Personal Coach?